जागतिक मधुमेह दिन 2024: मधुमेह, त्याचे प्रतिबंध आणि व्यवस्थापन याबाबत जागरुकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी 14 नोव्हेंबर रोजी जागतिक मधुमेह दिन साजरा केला जातो. हे आंतरराष्ट्रीय मधुमेह महासंघ (IDF) आणि जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) यांनी तयार केले आहे. जागतिक मधुमेह दिन 2024 ची थीम ‘ब्रेकिंग बॅरियर्स, ब्रिजिंग गॅप्स’ आहे.
मधुमेह ही एक दीर्घकालीन आरोग्य स्थिती आहे जी शरीराला रक्तातील साखरेची पातळी प्रभावीपणे नियंत्रित करता येत नाही तेव्हा उद्भवते. मधुमेहाचे दोन मुख्य प्रकार आहेत: टाइप-१ आणि टाईप-२. जेव्हा शरीर इंसुलिनच्या प्रभावांना प्रतिरोधक बनते किंवा स्वादुपिंड पुरेसे इंसुलिन तयार करत नाही तेव्हा टाइप 2 मधुमेह विकसित होतो. हे बहुतेकदा लठ्ठपणा, खराब आहार आणि शारीरिक हालचालींचा अभाव यासारख्या जीवनशैली घटकांशी जोडलेले असते.
हेही वाचा- या 5 लोकांसाठी रिकाम्या पोटी भिजवलेले मनुके खाणे चमत्कारापेक्षा कमी नाही, हे आजार राहतात दूर
दोन्ही प्रकारच्या मधुमेहामुळे रक्तातील साखरेची पातळी वाढू शकते, जी अनियंत्रित राहिल्यास, अनेक अवयव आणि प्रणालींवर परिणाम करणारे गंभीर आरोग्य धोके निर्माण करू शकतात. काही खाद्यपदार्थांमुळे टाईप-2 मधुमेह होण्याचा धोका वाढू शकतो, विशेषत: जास्त प्रमाणात किंवा अस्वास्थ्यकर आहाराचा भाग म्हणून सेवन केल्यास. विशेषतः जीवनशैलीतील बदल आणि खाण्याच्या सवयींमुळे मधुमेह ही झपाट्याने वाढणारी समस्या बनत आहे. असे काही पदार्थ आहेत जे आपल्या नकळत आपल्या शरीरातील साखरेची पातळी वाढवू शकतात. सावधगिरी बाळगण्यासाठी येथे 10 पदार्थ आहेत:
1. पॅक केलेले रस आणि शीतपेये
चवीला ताजेतवाने असले तरी त्यात भरपूर साखर असते. यामुळे रक्तातील साखरेचे प्रमाण अचानक वाढू शकते आणि दीर्घकाळात मधुमेहाचा धोका वाढू शकतो.
2. पांढरा ब्रेड आणि पीठ उत्पादने
पांढरा ब्रेड, बेकरी उत्पादने आणि कुकीज आणि केक यांसारख्या शुद्ध पिठापासून बनवलेल्या वस्तूंचा ग्लायसेमिक इंडेक्स जास्त असतो. ते लवकर पचतात आणि रक्तातील साखर वाढवतात.
हेही वाचा : डायबिटीजच्या रुग्णांसाठी हिवाळ्यात खाण्यासारखे उत्तम पदार्थ, रक्तातील साखरेची पातळी कायम राहील नियंत्रणात
3. कॅन केलेला किंवा प्रक्रिया केलेले पदार्थ
कॅन केलेला आणि प्रक्रिया केलेल्या पदार्थांमध्ये बरेच संरक्षक, मीठ आणि अतिरिक्त साखर जोडली जाते. यामुळे केवळ साखरच नाही तर लठ्ठपणाही वाढू शकतो, ज्यामुळे मधुमेहाचा धोका वाढतो.
4. तळलेले पदार्थ
समोसे, पकोडे आणि फ्रेंच फ्राईज यांसारख्या तळलेल्या पदार्थांमध्ये ट्रान्स फॅट्स आणि कॅलरीज जास्त असतात, ज्यामुळे इन्सुलिन प्रतिरोधक क्षमता वाढते.
5. फळ स्मूदी
फ्रूट स्मूदीज हेल्दी दिसू शकतात, पण त्यात अनेकदा साखर किंवा सरबत असते. यामुळे थेट रक्तातील साखर वाढू शकते.
हेही वाचा: मधुमेहामुळे शरीराचे काय नुकसान होते? या वर्षीच्या मधुमेह दिनाची थीम आणि इतिहास जाणून घ्या
6. फ्लेवर्ड दही
फ्लेवर्ड दह्यामध्ये साखरेचे प्रमाण जास्त असते, त्यामुळे मधुमेहाचा धोका सामान्य दह्यापेक्षा जास्त असतो.
7. न्याहारीसाठी तयार तृणधान्ये
बहुतेक पॅकेज केलेल्या न्याहारी तृणधान्यांमध्ये जास्त साखर आणि शुद्ध कर्बोदके असतात. हे खाल्ल्याने रक्तातील साखर झपाट्याने वाढते.
8. फास्ट फूड
बर्गर, पिझ्झा आणि फास्ट फूडमध्ये कॅलरी आणि फॅट्स जास्त असतात, ज्यामुळे शरीरातील इन्सुलिनचा प्रभाव कमकुवत होतो.
हेही वाचा: पोटाची चरबी कमी करण्यासाठी हे कोमट पाण्यात मिसळून सकाळी रिकाम्या पोटी १ महिना प्या.
9. पांढरा तांदूळ
पांढऱ्या तांदळात फायबर कमी आणि कार्बोहायड्रेट्स जास्त असतात, ज्यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी वाढण्यास हातभार लागतो.
10. कॅन केलेला सूप आणि सॉस
यामध्ये सहसा साखर आणि मीठ जास्त प्रमाणात असते. हे नियमितपणे खाल्ल्याने वजन आणि रक्तातील साखरेवर वाईट परिणाम होतो.
मधुमेह टाळण्यासाठी टिप्स:
- अधिक फायबर युक्त अन्न खा.
- पॅकेज केलेले आणि प्रक्रिया केलेले पदार्थ टाळा.
- अधिक पाणी प्या आणि शारीरिक हालचाली वाढवा.
- तुमच्या रक्तातील साखरेची नियमित तपासणी करा.
तुमचा आहार मधुमेह प्रतिबंध आणि व्यवस्थापनात मोठी भूमिका बजावतो. योग्य अन्नपदार्थ निवडून, तुम्ही तुमचे आरोग्य सुधारू शकता आणि मधुमेहाचा धोका टाळू शकता.
फुफ्फुस निरोगी आणि मजबूत कसे बनवायचे? फुफ्फुसाची क्षमता वाढवण्यासाठी काय करावे हे डॉक्टरांकडून जाणून घ्या
(अस्वीकरण: सल्ल्यासह ही सामग्री केवळ सामान्य माहिती प्रदान करते. ती कोणत्याही प्रकारे पात्र वैद्यकीय मताचा पर्याय नाही. अधिक तपशीलांसाठी नेहमी एखाद्या विशेषज्ञ किंवा तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. NDTV या माहितीची जबाबदारी घेत नाही.)
